Cumhuriyet

Demokrasinin, yani kendi kendini yönetimin en verimli topraklarıdır CUMHURİYET. Doğrudan ve temsili olarak iki şekilde yönetimde söz sahibidir halk. Düzenli aralıklarla siyasi denetime katılır, yönetimde söz sahibi olur. Yüzüncü yılını kutladığımız yönetim şeklimiz bizlerin ayrıcalığı, üstünlüğüdür. Teşekkürler büyük önderimiz Atatürk. Biraz mahcubum Atamıza karşı, bir cumhuriyet çocuğu olarak. Kazanımları bir bir elimizden kayıyor ve biz sadece seyrediyoruz. Kurucusu olduğu partideki son kan değişimi umudumuz olsun. Fasulyeden değil, adam gibi muhalefet görsün ülkemiz. Nedir Cumhuriyet? Laiklik demek, öncelikle! İran laik midir? Hayır. Yönetim şekli Cumhuriyet… Ama yakındır Milli Eğitimin içinden geçen bu gerici politikalarla komşu ülkemizle şeriatdaş olmamız. Neymiş? Kız okulları olabilirmiş? Medreseler yaygınlaştırılmalıymış. Pedagojinin “P” sinden bihaber imamlar, cami hocaları okullarda cirit atsınmış. Öğretmenler camilerde vaaz veriyor mu, hutbeye çıkıyor mu? Nerden baksan garabet. Sevsinler sizin laikliğinizi. Yolumuz İran, affet Atam. Ne dersiniz, İran İslam Cumhuriyeti’nde mi yoksa monarşiyle yönetilen İsveç Krallığı’nda mı yaşamayı yeğlersiniz? Cumhuriyet ne demek? Hak, hukuk, hukukun üstünlüğü demek, siyasallaşmış yargı değil. Üst mahkeme kararlarını tanımayan alt mahkemeler değil. Avrupa Hukukunu hiçe sayan yöneticiler değil. Utanıyorum Atam, kadınlara seçme seçilme hakkının tüm Avrupa’dan önce verildiği bu topraklardaki karşı devrimlerin alıştıra alıştıra, kurbağa deneyi misali uygulamaya koyulduğunu görmekten. Federal Şeriat Mahkemelerinin bulunduğu Pakistan İslam Cumhuriyeti’nde mi yaşamak istersiniz,  Magna Carta’nın doğum yeri Birleşik Krallık’ın bir ülkesi, “Tanrı Kralı Korusun” ulusal marşıyla Meşruti Monarşi İngiltere’de mi? İşsizlik, yoksulluk, ekonomik krizle birlikte iyice bozulan sağlığımızla, Cumhuriyetin ilk yıllarına bakıldığında bir kez daha mahcup oluyorum Atam. Sağlık ve sosyal yardım örgütünü köylere kadar götüren genç Cumhuriyet’ten, alışveriş merkezlerine evrilmiş “Şehir Hastanelerine”… Cumhuriyet demek, vatandaşlarına sağlıklı bir ortam sağlamak demek, ticarileşen bir sağlık sistemi değil. Kendilerine yönelen şiddetten, çalışma koşullarından, özlük haklarından şikâyetçi oldukları için gözünü yurt dışına diken doktorlar için “Giderlerse gitsinler!” diyebilen yöneticiler hiç değil. İç savaşın sürdüğü ve hastanelerin %70’ i iş görmeyen Sudan Cumhuriyeti’nde mi sağlıklı nefes almak istersiniz, yoksa monarşiyle yönetilen ama vatandaşlarının sağlık sistemine  ücretsiz ulaşabildiği Danimarka Krallığı’nda mı? “Köylü milletin efendisidir.” Ne güzel bir söz Atam! Ancak biz artık saman ithal ediyoruz Bulgaristan’dan. Tarımı ve hayvancılığı bitirdik çok şükür(!) bu güzel coğrafyada. Verimli topraklarımızda, dört mevsimi doya doya, arı ayrı ve de aynı anda yaşayabildiğimiz bu iklim kuşağında, tarımda dışa bağımlı olduk. Oh ne ala! Türkiye’ye tarımda ortaklık teklif eden Gine Cumhuriyet’inde mi yaşam sürmek istersiniz, yoksa kendi yetersiz topraklarına rağmen dışarıdan aldığı tarım ürünlerini dünyaya pazarlayan, tarım ihracatında dünya ikincisi Hollanda Krallığı’nda mı? Cumhuriyet, demokrasi, en ideal yönetim sistemi demek. Erkler ayrılığı demek. Bağımsız yargı, yasama, yürütme demek. Tüm bunları tek elinde tutan Türk tipi başkanlık sistemi(!) demek değil. Tutuklu milletvekilleri, gazeteciler ülkesi hiç mi hiç değil. En düşük insani gelişme endeksine sahip Yemen Cumhuriyeti’nde mi mutlu yaşarsınız, adaletin, eşitliğin, hak ve özgürlüklerin, yaşamın bir parçası olan, ama monarşiyle yönetilen Norveç Krallığı’nda mı? Cumhuriyet ya da krallık! İşte bütün mesele burada… Sizleri bilmem ama ben, “Bizler de Türkiye’deki kadınlar gibi seçme ve seçilme hakkı istiyoruz!” diyen Avrupalı kadınların örnek aldığı, laik, demokratik Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşamak isterim. Atama, devrimlerine layık olmak isterim. Adamlar, -sembolik krallıklarıyla- solumuzdan atıp sağımızdan geçmesin isterim. ----------- Ne zaman adam oluruz… Demokrasilerde cehaletin, bütün halkın güvenliği için tehlike olduğunu öğrendiğimiz zaman. ----------------------- 13.11.2023 Namık Budak