Harca-ma

Lükse düşkünüz. Her alanda. Azıcık bitimiz kanlansa, markalı ürünler tercih ediyoruz. (Şeytan marka giyer). Bireysel olarak tamam; devlet de farklı değil. Lüks makam otomobilleri gırla… Oysa bu hükümetin sloganı değil miydi:       “ İktidara geliyoruz, tasarrufla!”. Neyse, kendi bireysel bütçelerimizden hareket edelim. Günümüzde hayal ama şu anda araba satın alıyor olsak, tercihimiz Almanların üç büyük markasından yana olur, değil mi. Var mı itirazı olan?  Ama eminim sosyologların vardır buna diyecekleri. Ezilmiş kişiliğimizi topluma kabul ettirme mi derler, saygınlık görme arzusu mu, olduğundan zengin görünmeye çalışma gayreti mi…Derler de derler… "AÇIZ AMA DELİKANLIYIZ" Bir yerlerde okumuştum, Almanların en prestijli “yıldızlı” otomobili, dünya çapında en çok Türkiye’de bulunuyormuş. Eski, yeni, son model fark etmez, bizde. Ee “Açız ama delikanlıyız!” salvosu… Bireysel olarak durum bu da, devlette vaziyet ne? Süt neyse kaymak da o: Makam araçları filosu hep aynı “yıldızlı” Alman markası. Çok sevdiğim atasözü buraya “cuk”: “Oturduğumuz ahır sekisi, çaldığımız İstanbul Türküsü.” (İtibardan tasarrufu düşündüm bir an; o da benim eksikliğim) Vahşi kapitalizmin ev sevdiği ülkeyiz bence, vatandaşıyla, yöneticisiyle. Harcıyoruz. Satın alıyoruz, vererek; aldıkça mutlu oluyoruz, mutlu oldukça kaybediyoruz. Kısır döngü: “Kaybet, kaybet!” İhtiyacımız yokken bile dışarı çıkıp bir şeyler alasımız var. Telefonumuz eskimeden yenilemek için can atıyoruz örneğin. Buna bir de “planlı eskitmeyi” katarsak, o-hoo… Adamlar zaten bir ürüne ömür biçiyorlar. Süre dolunca, atmak zorundasın; işlevini yitiriyor zira. Hoop yenisi alınacak, buyur buradan yak! “Eskimeye ayarlama”, diğer adıyla “eskime tuzağı” tüketimde bir politika. Aman dikkat ha! Peki ne yapmalı da kendimizi harcamadan harcamalı? Öncelikle bütçe yönetmeyi öğrenmeliyiz. Bütçemizin bir bölümüyle geçinmeli, tasarruf etmeyi öğrenmeli ve kötü günler için yedek akçe ayırmalıyız. (Asgari ücretle hayatta kalmaya çalışanlar için, ne tasarrufu?, dediğinizi duyar gibiyim; e, siz de haklısınız, Nasrettin hoca misali) Biz ne yapıyoruz? On lira kazanıp on beş lira harcıyoruz. Sonra da tüketici kredisi, kredi kartı, eşten dosttan borç bulma telaşı… Ülke de farklı mı: sattık, savdık, yedik, hunharca harcadık. Paralar suyunu yine/yeniden çekince, Bakan Şimşek, Hafize Hanım’la Londra ve Paris’i aktardı borç (yatırım) bulmak için; sanırım elleri boş, şimdi de dümeni Körfez ülkelerine kırmışlar. Hey gidi! Öğrenemedik ayağımızı yorgana göre uzatmayı. TASARRUF BİLİNCİNİ OLUŞTURMAK Tasarruf bilinci öyle kolay oluşmaz, bunu da bilmeliyiz. Çocukların, gençlerin, reklam uyaranlarıyla harcamaya –kolayca- yönlendirildiği günümüzde örneklere ihtiyaçları var. Alın bir örnek: Bisiklet kullanalım. Bunu ben desem, kimse oralı olmaz, ancak gençlerin örnek aldığı sanatçılar, sporcular, politikacılar söylemeli ve kendileri de örnek olmalılar. (Hoş, zaten kapitalizm, bisikleti sevmez: Bisiklet süren; otomobil almaz, akaryakıt almaz, kasko yaptırmaz, MTV ödemez, arabayı servise götürmez, yedek parça almaz, sağlıklı olacağı için doktora da gitmez, ilaç almaz…) Vardı eskiden güzel örnekler: Bülent Ecevit. O güzelim Alman arabalarını kullanmak yerine makam aracı olarak yerli Tofaş “Tempra”yı tercih etmişti. Kırmızı ışıkta duran Ahmet Necdet Sezer’imiz de vardı, çocuğunun düğününde harcadığı elektrik parasını cebinden ödeyen. Vay anasına! Alın bir örnek de Japonya’dan: İkinci Dünya Savaşı’nda yerle bir olan ülkenin başbakanı çıkıp diyor: “Benim ülkem ayağa kalkana kadar, üzerimdeki ceketten başka bir şey giymeyeceğim!” Vay ki ne vay anasına! Kışlık, yazlık saraylar yaptıran asrın liderimiz (!) ne diyor? “İtibardan tasarruf olmaz!.. Bu can bu bedende oldukça, üç sarayda da (Ankara, Marmaris, Ahlat) yaşarım, on üç özel uçak da kullanırım. Var mı diyeceğiniz? Yok elbet, ne haddimize… Önümüz kış, Silivri soğuk! ------------- Ne zaman adam oluruz… En ucuz enerjinin, fosil yakıtlar, HES, RES, güneş enerjisi olmadığını, tasarruf edilen enerji olduğunu öğrendiğimiz zaman. ---------------- 23.10.2023 Namık Budak [email protected]