İncirde kalite de fiyat da kötü

Aydın‘ın dağlarından yağ, ovalarından bal akar derler. Aydın ilinin başını çektiği incir üretimi ve ihracatı konusunda Türkiye dünya ülkeleri arasında rakipsiz ve dünya incir üretiminin yüzde 60'ını, ihracatının da yüzde 75’ini karşılıyor. Aydın ilindeki incir ağacı sayısı yaklaşık 6 milyon. Burada her yıl yaklaşık olarak 50 bin tonun üzerinde incir üretiliyor ve 258 yerleşim biriminde, 20 bin ailenin geçim kaynağını incir tarımı oluşturuyor. M.Ö. 484 yılında Herodot, Anadolu'da incir kültürünün insanlık kültürü kadar eski olduğunu, kültür meyveleri içinde, en eski gelişme tarihine sahip meyvenin incir meyvesi olduğunu bildiriyor. İncir, eski Yunan ve Mısır uygarlıklarında verimlilik sembolü olarak kabul ediliyordu. Ayni tarihçiye göre kuru incir, Lydia 'da yaşamın on temel nimetlerinden biri sayılıyordu. İklim krizi… Gelelim günümüze… Dünyanın en kaliteli, en fazla kuru incirinin üretildiği Aydın’da incir sezonu bitti. Diğer yıllarda sezon Ekim ayına sarkarken, bu yıl erken bitti. Daha önceki yıllarda ağaçlar dört kez çırpılırken, bu yıl ancak iki kez çırpılabildi, üçüncüsü de başaklama gibiydi. Bunun nedeni de iklim değişikliği. Diğer yıllarda sezonun bir yarısında deniz diğer yarısında poyraz eserken bu sezonun sadece iki üç gününde arzu edilen poyraz esti. Denizden yani batıdan esen rüzgar nem yani çiy getirirken, incirin kalitesini düşürdü. Üstelik bu sezon Aydın ve civarına yağan iki yağmur kaliteyi daha da düşürdü. Nem nedeniyle birinci kalite kürek (paçal) ve ikinci kalite küçük kürek (natrol) diye adlandırılan incirler, çatlak (ağzı yarık) ya da kalitesiz hurda incire dönüştü. Dönüşünce de fiyatları düştü. Fiyat da iyi değil… Kuru incirlerin damlardan TARİŞ’in ya da tüccarların depolarına girdiği bu günlerde fiyatlar üreticiyi memnun edecek düzeylerde değil. Geçen yıl bir kilo lekesiz incir 60, lekeli incir 40-50, çatlak 25-30, hurda ise 10 lira arasında satılmış ve bu da üreticiyi memnun etmişti. Bu yıl lekesiz ya da az lekeli incir az. Buna göre fiyatlarının yüksek olması gerekirken öyle değil. Sadece pazarlarda satılan incirin fiyatı yüksek. Üretici fiyatları yerlerde. Lekesiz incir 70-80, lekeli ve çatlak 45-50, hurda 15-20 lira arasında alıcı buluyor. Ancak bu yazı kaleme alındığında piyasa hala durgundu. Alıcı da satıcı da piyasanın netleşmesini bekliyor. Yani doğru dürüst ne alan var ne de satan. O yüzden damlar hala dolu. TÜİK enflasyonunun altında… Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in açıkladığı yıllık enflasyon Eylül sonu itibariyle yüzde 61,53 oldu. Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG)’a göre ise bu 130,13. Temmuz sonu itibariyle tarımsal girdi fiyat endeksi yüzde 67,33 oldu. TÜİK rakamlarını baz alsak bile geçen yıl 60 lira olan lekesiz incirin fiyatı 100, lekelininki 80 lira olması gerekiyordu. Çatlak ve hurda enflasyon değerlerinde gitti. Bu durumda üretici külliyen zararda demek. Burada asıl yapılması gereken inciri nemden koruyan teknikler geliştirmek. Bu da tarım bakanlığı ve ziraat mühendislerinin görevi. Bilmem anlatabildim mi? Prof. Dr. Harun Raşit Uysal Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi e mail ; [email protected]