İran protestoları LGBTQ bireylere de güç kazandırdı

Kerem Yeğinboy/Egeligazete-İran’da kadınlar için hak arayışı için başlayıp rejim karşıtı protestolara dönüştü. Ülke geneline yayılan Eylül 2022 Mahsa Amini protestoları sürerken, İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı eşcinsel bireylerin de eşitlik hakkı için yüzbinlerin arasında yer aldığını belirtti. Protestonun yankıları ile eşcinsel bireylerin varoluş mücadelesi hala devam etmekte… Ölüm Cezası Yüz binlerce İranlının katıldığı 20 Eylül 2022’de başlayan Mahsa Amini protestoları sırasında genç LGBTQ bireylerde rejimin kamusal sevgi gösterileri ve eşcinsel yakınlaşmaya yönelik yasaklarına başörtülerini çıkarıp toplum içinde birbirlerini öperek meydan okudular. İslam Cumhuriyeti buna ölümcül bir güçle karşılık verdi. İran şeriat yasaları, eşcinsel ilişkileri en fazla ölüm cezası gerektiren suçlar olarak kabul ediyor. Mahsa Amini ve etkileri Protestolar, başörtüsünü "uygunsuz" bir şekilde taktığı iddiasıyla ahlak polisi tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin Eylül ayında ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan darp ve cinsel istismar suçlamaları ile hayatını kaybetmesinin ardından ülke geneline yayıldı. İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı'na (HRANA) göre güvenlik güçleri protestoların başlamasından bu yana 71'i çocuk olmak üzere en az 530 protestocuyu öldürdü. Birleşmiş Milletler yargılamaların adil olmadığını ve zorla itiraflara dayandığını söyleyerek ikaz etti. İkazın ardından dört kişi protestolarla ilgili suçlamalarla idam edildi. Hüküm giyen düzinelerce kişi de idam edilme riski altında.

Onur bayrağı

Diğerleri ise ellerinde Onur ve trans bayraklarının renklerini taşıyan ve protesto hareketinin fiili sloganı olan "Kadın, Yaşam, Özgürlük" ve "Queer, Yaşam, Özgürlük" yazılı pankartlarla sokaklara çıktı. Queer kelimesi kimileri için saldırgan bir kelime olsa da kimileri için cinsel yönelimlerini ya da cinsiyet kimliklerini tanımlamak için tercih ettikleri bir terim. Diğerleri ise sokaklarda insanlara Onur Bayrağı renklerinde elle boyanmış ve üzerinde şu ifadelerin yer aldığı broşürler dağıttı: "İranlı LGBTQ ailesi sizin yanınızda."

İran için doğru zaman mı?

Sosyal medyada pek çok İranlı LGBTQ topluluğunun görünürlüğünün artmasını memnuniyetle karşıladı. Ancak bu hareket diğerlerinin tepkisini çekti. Açıkça homofobik tepkilerin yanı sıra eski bir soru da yeniden gündeme geldi: "İran'da LGBTQ haklarından söz etmek için 'doğru zaman' mı?" İran'ın modern tarihi boyunca marjinal gruplar ne zaman hak talebinde bulunsa benzer sorular yankılanmıştır."Bunun için doğru zaman mı?" sorusu, 1979 İslam Devrimi'nin ardından zorunlu başörtüsü kurallarının getirilmesini binlerce kişi protesto ettiğinde birçok siyasi parti tarafından feministleri susturmak için kullanılmıştı.

“Varoluşları nedeniyle kimlikleri yok sayılıyor”

Harvard Üniversitesi'nde teknoloji, hukuk ve insan hakları alanında araştırmacı olan Afsaneh Rigot şöyle diyor: "Küresel olarak bakıldığında, İran'daki queer insanlar varoluşları nedeniyle en ağır cezalardan bazılarıyla karşı karşıyalar." Rigot "Ayrıca, yalnızca genel olarak ifade özgürlüğünü çevrimiçi ve çevrimdışı olarak suç sayan baskıcı yasalar kapsamında değil, aynı zamanda kimliklerini doğrudan suç sayan yasalar kapsamında da birçok şekilde kriminalize ediliyorlar" diye ekliyor.

Homofobik söylemler yoğunlaşıyor

İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı(HRANA) İran’da yasa dışı sayılan suçlamalar arasında, doğumda erkek olarak atanan bir kişinin kadın olarak kabul edilen kıyafetler giymesinin de yer aldığını ekliyor. Suç sayılan diğer eşcinsel eylemler arasında "şehvet sonucu öpüşme ya da dokunma" yer alıyor ve kırbaçla cezalandırılıyor. Bu cezalar 18 yaşın altındaki çocuklar için de geçerli. HRANA buna karşılık İslam Cumhuriyeti'nin üst düzey yetkililerinin homofobik söylemlerini yoğunlaştırdıklarını da belirtiyor.

“Biz sayısısız”

Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi 11 Şubat'ta devrimin yıldönümünde Tahran'da yaptığı bir konuşmada Batı'yı insan hakları bahanesiyle "kadınları sömürmekle" suçladı. Bu ülkelerin "homoseksüellik gibi ahlak dışı davranışları teşvik ederek insanlığı yok oluşun eşiğine doğru ittikleri için dünya için normlar belirleyecek durumda olmadıklarını" söyledi. Tüm olumsuzluklara rağmen, İran'ın LGBTQ topluluğu tekrar dolaba itilmemeye kararlı. Kısa bir süre önce onlarca kişi, eşcinsel bir güzellik blogger'ının her birinin tek bir cümleyi tekrarladığı bir video kolajı yapmasına yardımcı oldu: "Biz sayısızız."