“Ben nesli” ve İzmir’in geleceği

“Bugünün yetişkin insanları niçin bu kadar özgüvenli ve iddialı / fakat bir o kadar da depresif ve kaygılı?” diye soruyor Amerikalı psikolog ve toplum yorumcu Dr. Jean M. Twenge[1]. Aynı soruyu İzmir özelinde sormak istiyorum ben de. 1970, 1980 ve 1990’larda doğan “Ben Nesli” mensubu diye adlandırılan nesillerin hoşgörülü, özgüvenli, açık fikirli ve hırslı - fakat bir o kadar da sinik, depresif, yalnız ve kaygılı oldukları dillendiriliyor araştırmalarda. Kendisi de bir “Ben Nesli” mensubu olan Dr. Twenge, bu konudaki bugüne kadar yapılmış en geniş çaplı araştırmada, 60 yılık bir süreç içinde yaşamış 1. 3 milyon kişiyi mercek altına yatırarak bugünün yetişkinlerinin ayırıcı özeliklerini saptamış. Bu nesil iddialı, ben-merkezci. İzmirli de öyle. “Ben Nesli”nin yükselen beklentilerinin kökeni, kendine odaklanmaya dayanıyor. Depresyonlar ise sadece hayattan çok şey beklendiği için değil, aynı zamanda yaşam şartları zor ve hayat çok pahalı olduğu için gerçekleşiyor. Bir şeyin en azına bile ulaşmanın çok zor olduğu bu devirde, “Ben Nesli”, hep daha fazlasını istiyor. Filmler, ihtişamlı meslekleri olan kişilerle dolu, ancak iyi bir üniversiteye girmek günden güne zorlaşıyor. Küçücük evler bile insanların alım gücünü zorlarken, diziler köşklerde çekiliyor. Bugünün insanları, sanırım İzmirliler de  özgüvenli ve iddialı, fakat bir o kadar da depresif ve kaygılı. Bu tarzlarının nedenini sorduğunuzda, verdikleri cevap, şu ifadeler oluyor: ‘Ben böyle olmak istiyorum, farklılığı seviyorum, herkes gibi olmak zorunda değilim.’ Bu neslin “Ben Nesli” olarak isimlendirilmesinin nedeni, daha doğmadan bencilleştirilmeleri. Henüz çocukluklarında bireysel farklılıklara dikkatlerinin çekilmesi. “Kendin ol” -  ‘sevgiye lâyık birisin’ ‘kimin ne dediği önemli değil’ ‘her şeyi yapabilirsin’ ‘sen farklısın’ gibi cümlelerle egosu şişirilen çocuk, hayatının hiçbir aşamasında başarısızlığa uğramayacağına inanıyor. Bu özgüven de sorumluluk alma yaşına geldiğinde hayatın gerçekleriyle karşılaşan genci bunalıma sokuyor. Dr. Jean M. Twenge, San Diego Eyalet Üniversitesi’nde psikoloji profesörü. Twenge’e göre işin ilginç yanı, bu nesil, dışarıdan bakıldığında özgüvenli, özgür, kendini eskiye nazaran daha rahat ifade edebilen bir yapıda olduğunu iddia etmekte olup, aslında hiçbir zaman olmadığı kadar desteğe ve yardıma muhtaç… 1970, 1980, 1990’larda doğmuş ve yazarın “Ben Nesli” diye adlandırdığı grup… “Ben Nesli”, insanların hayâllerinin peşinden koşması gerektiğine inanıyor ve toplumsal beklentilerin ardına saklanmıyor. Twenge’nin, birçok araştırma ve veriyi bir araya getirerek yazdığı kitap 8 bölümden oluşuyor. İlk bölümün başlığı olan “Oyalanmaya İhtiyacımız Yok: Toplum Kurallarının Çöküşü” bölümünde önceki neslin kültürel değerlerinden oldukça farklı bir düşünce tarzı, fakat ben neslinin yaşam felsefesi haline gelmiş olan “Neyle mutlu oluyorsan onu yap ve başkalarının ne düşüneceğini umursama” fikri ortaya konuluyor. İkinci bölüm, “Tek Kişilik Ordu: Ben” kısmında da Patlama Nesli’ni de irdeleyerek neden Ben Nesli’nde bireyselciliğin daha öne çıktığını sorguluyor. Üçüncü bölümün başlığı ise “İstediğiniz Her Şey Olabilirsiniz”. Başlığı “Endişe Çağı (Depresyon ve Yalnızlık) Gergin Nesil” olan dördüncü bölümde bazı anket verilerine dayanarak gençler arasında depresyonun, endişe ve gerginliğin ne kadar arttığını ortaya koyuluyor. Beşinci bölüm, Evet, Doğru: Denemenin Faydası Yok İnancı, tükenmişlik hissiyle hiçbir şeyi değiştiremeyeceğini düşünen, ülkenin sorunlarıyla ilgilenmeyi bırakan, haber izlemeyen, oy kullanmayan hatta devlet başkanını bile bilmeyen gençlerden bahsediyor. Cinsellik: Tutucu Nesil Dejenere Nesille Tanışıyor başlıklı altıncı bölümde Ben Nesli gençlerinin cinselliğe geç gelen bir özgürlük olarak niteledikleri yeni cinsel yaklaşımı anlatılıyor. Kendini nasıl iyi hissediyorsan öyle davran ve toplum kurallarını umursama! Neden zevk aldığınız bir şeyler yapmayasınız ki? Vücut sizin vücudunuz, kendinizi ifade edin!.. Yedinci bölümde Eşitlik Devrimi: Azınlıklar, Kadınlar, Geyler ve Lezbiyenler konu ediliyor. İş Dünyasının Geleceği ve Gençlerin Geleceği başlıklı sekizinci bölümde ise “Her Şey Olabilirsin” mesajıyla büyüyen gençlerin yetişkin olduklarında karşılaştıkları zorluklardan bahsediliyor. Karar ver İzmirli ve itiraf et. “Ben Nesli” verileri, ne ölçüde uyuyor sana? [1] 1971-…. Amerikalı… San Diego Devlet Üniversitesi’nde profesör. Ben Nesli ve Narsizm Salgını ünlü kitapları.