İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin ilk gününde “Yeniliğe Davet” sloganı ile düzenlenen oturumda iktisatçı yazar Dr. Serdar Şahinkaya, “1923 Türkiye İktisat Kongresi’nin Hatırlattıkları” başlıklı bir konuşma yaptı. Konuşmasının başında Türkiye’nin içinde bulunduğu durumu değerlendiren Serdar Şahinkaya, “1923 yılında Osmanlı’dan enkaz devralındı. 6 Şubat depremi olmasaydı ekonomi enkazdı. Bunun maddi boyutu olmaz. 50 milyar dolar diyen var, 150 milyar dolar diyen var. Ancak 50 bine yakın insanın canı parayla anlatılmaz. Devlet Cumhuriyet’in 100. yılında enkazın altında kaldı” dedi.
Tunç Soyer’in bugün yaptığı kongrenin amacı da birleştirmek
100 yıl öncesinde yapılan kongreyi iyi anlamak gerektiğini ve geleceği şekillendirmenin anlamaktan geçtiğinin önemine değinen Şahinkaya, “Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları İktisat Kongresi’ni sınıfsal ayrımları iterek geri kalmışlığı elbirliğiyle aşma davası olarak gördü. Tunç Soyer’in yaptığı da bu. Sınıf ayrımı yapmadan üretici güçlerin, çiftçilerin, işçilerin, kadınların oluşturdukları maddeleri herkesin okumasını istiyorum. 21 Mart Salı akşamını bekleyin ve kararları görün, örnek alın. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi son derece önemli” sözlerini kullandı.
Kongrenin ana konusu geleceği şekillendirmek
Kongre’nin doğuşunun 1 Kasım’da saltanatın kaldırılıp 12 Kasım 1922’de Türk Medeni Kanunu’nun mimarı Mahmut Esat Bozkurt’un Mustafa Kemal Paşa’ya telgraf çekerek toplumsal sınıflar ve üretici sınıfların dinlenmesi gerektiğini ifade ederek başladığını hatırlatan Şahinkaya, “Yüz sene önce 13 günde kongre toplandı. İsteseniz bugün 13 günde kongreyi toplayamazsınız. Türkiye İktisat Kongresi, İzmir’de toplanarak kente kurtuluştan sonra kuruluşun da unvanını kattı. Kongrenin toplandığı binanın ismi Hamparsumyan Han’dır. Bununla ilgili tartışmalar sürüyor ama her yerde kayıtlarda hanın ismi Hamparsumyan’dır. Kongre’deki üretici güçlerin oturma düzeninin çok büyük anlamı var. En sağda tüccar onun solunda çiftçi onun solunda sanayici ve en solda işçileri oturtuyorlar. Kongre açısından en önemli ayrıntılardan biri en sola işçilerin oturmasıdır. Mustafa Kemal’in açılış konuşmasında dediği ‘Milletimiz mazisinden değil, artık istikbalinden sorumludur’ sözü İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin ana konusudur” şeklinde konuştu.
302 karar alınmış
20. yüzyılın başındaki Cumhuriyet anlayışının ‘Köylüye ananı da al git’ değil , çalışanı efendi yapan, köylüyü mesut eden anlayış olduğunu söyleyen Şahinkaya, “Yüz sene önce Türkiye İktisat Kongresi’nde 302 karar alınmış. Yaklaşık bir ay sonra 8 Nisan 1923’de özetlenerek TBMM’ye sunuluyor ve Cumhuriyet Halk Fırkası’nın temelleri atılıyor. Kongre, 20. yüzyıl başında Türkiye ekonomisinin çok önemli resmini verdi. Eğitimsizlik en önemli noktaydı. Herkesin bir yıl zorunlu köylerde öğretmenlik yapması kabul edildi. Yüz yıl sonra bugün de Geleceğin Türkiyesi’ni İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi şekillendirecek” diye konuştu.
